Mimo że obserwacje i przewidywania pogody opierają się obecnie na naukowych metodach, polskie przysłowia meteorologiczne nadal są ważnym elementem dziedzictwa kulturowego, przypominając o związku człowieka z przyrodą. Dla wielu ludzi stanowią ważny element światopoglądowy i rozumienia otaczającego świata. Czy są dowody na to, że powszechne powiedzonko przewiduje pogodę lepiej niż zaawansowane modele naukowe?
Przysłowia są odzwierciedleniem wieloletnich doświadczeń ludzi w obserwacji zmian zachodzących w przyrodzie i przewidywania na ich podstawie warunków atmosferycznych. W polskiej kulturze ludowej pełniły one istotną rolę w życiu codziennym, a zwłaszcza w rolnictwie, gdzie warunki pogodowe miały kluczowe znaczenie dla zbiorów i plonów.
Czy przysłowie sprawdzi się w sierpniu?
Z uwagi na rekordowo ciepły i bardzo mokry luty 2024 roku, spośród wielu przysłów opisujących ten miesiąc na tapetę wzięto jedno: „Gdy luty zimny i suchy, sierpień będzie gorący”. Czy na tej podstawie możemy wnioskować, że czeka nas wyjątkowo chłodny sierpień❓
Naukowo tylko jedna zgodność
Ostatecznie do badań wybrano 44 stacje synoptyczne. Analiza oryginalnego znaczenia przysłowia, czyli „Gdy luty zimny i suchy, sierpień będzie gorący” wykazała, że spełnienie warunku wg przysłowia, czyli „luty zimny i suchy” w niewielkim stopniu pokrywa się z warunkiem wg danych „gorący sierpień”.
Z gorącym sierpniem wg przysłowia powinniśmy mieć do czynienia na większości stacji w wielu pojedynczych latach. Tymczasem całkowitą zgodność uzyskano wyłącznie dla 2018 roku, gdzie 42 spośród 44 stacji spełniały powyższy warunek.
Na co patrzeć: na przysłowie czy na naukę?
Jak zatem, po rekordowo ciepłym i bardzo mokrym lutym będzie wyglądał sierpień 2024?
Biorąc pod uwagę przysłowie - sierpień będzie chłodny.
Korzystając z równań regresji liniowej, wyznaczonej na podstawie roku 2016, obliczona w ten sposób temperatura w sierpniu bieżącego roku, dla większości stacji synoptycznych będzie powyżej normy - a więc nie najgorzej.
Najchłodniej wg naukowej prognozy w sierpniu będzie w okolicy Ustki (18°C), natomiast najcieplej w okolicy Jeleniej Góry (20°C).
Jak będzie naprawdę? Tego nie wiedzą nawet najstarsi górale.
