W prawie kanonicznym, które powinni stosować katolicy, można przeczytać:
Wszyscy wierni, każdy na swój sposób, na podstawie prawa Bożego zobowiązani są czynić pokutę. Żeby jednak - przez wspólne zachowanie pokuty - złączyli się między sobą, zostają nakazane dni pokuty, podczas których wierni powinni przeznaczać więcej czasu na modlitwę, wykonywać uczynki pobożności i miłości, podejmować akty umartwienia przez wierniejsze wypełnianie własnych obowiązków, zwłaszcza zaś zachowywać post i wstrzemięźliwość. Dniami pokuty w Kościele powszechnym są poszczególne piątki całego roku, a w szczególności czas Wielkiego Postu.
Środa Popielcowa to dzień szczególnej pokuty, dlatego też dorosłych (od 18. do 60. roku życia) obowiązuje wstrzemięźliwość zarówno od pokarmów mięsnych jak i ograniczenie do 3 posiłków, w tym jednego do syta.
Natomiast młodzież od 14. roku życia jest zobowiązana "tylko" do zachowania wstrzemięźliwości od pokarmów mięsnych. Czyli dziś tylko burgery wegetariańskie wchodziłyby w grę.
O ile Środa Popielcowa nie jest dniem nakazanym z obowiązkiem uczestniczenia we mszy, o tyle jest dniem w którym wierni powinni licznie przybyć do kościoła, by modlić się i dać posypać sobie głowę popiołem na znak rozpoczęcia czasu pokuty. Kapłan posypując głowę wypowiada słowa: "Z prochu powstałeś i w proch się przemienisz" albo "Nawracajcie i wierzcie w Ewangelię".
