Memuary. Michał Choromański
W międzywojniu okrzyknięty literackim geniuszem. Ogromną i błyskawiczną popularność przyniosła mu „Zazdrość i medycyna”. Jeszcze szybciej przylgnęła do niego sława prowokatora i kobieciarza, bo też i sprzyjał tej opinii artystyczny styl życia. Ale wojna i emigracja zrobiły swoje. Nie udało się już nadrobić straconego czasu ani odzyskać zainteresowania czytelników, choć po powrocie do kraju poświęcił się wyłącznie pisarstwu i wtedy powstała większość jego książek. Dzisiaj jest pisarzem nieomal zapomnianym, chyba że studentowi filologii polskiej trafi się pytanie o prozaików dwudziestolecia. Ale warto sięgnąć do zasobów magazynowych Książnicy po którąś z pozycji Michała Choromańskiego, żeby przekonać się, jak wiele tracimy, skazując go na czytelniczą niepamięć. Bo „Memuary” są po prostu rewelacyjne! Drukowane były w latach siedemdziesiątych w „Przekroju”, wtedy jeszcze tygodniku - forma nowelistycznych miniatur świetnie wpasowywała się w cykliczność ukazywania. Wspomnienia, anegdoty pełne autoironii i humoru, nawet wtedy, gdy dotyczą mniej radosnych okresów życia pisarza, podane chronologicznie pozwalają odtworzyć jego pełen przygód i niespodziewanych zwrotów żywot. Zaczynając od końca – są perypetie emigranta, epizody wojenne, ale główna część to przedwojenne Zakopane, w którym spędził młodość ze względu na ciężką postać gruźlicy, której nie sprzyjała piszcząca bieda. Sytuacja materialna nieco uległa poprawie po świetnie przyjętym debiucie powieściowym. Tyle że doszły inne rachunki, bo jak stolica Tatr, to oczywiście musi się pojawić bohema artystyczna lat trzydziestych, czyli Stanisław Ignacy Witkiewicz, Tadeusz Dołęga-Mostowicz, czasami Karol Szymanowski i słynna willa doktorstwa Białynickich. Trochę się działo! Świetne pisarstwo, pełna dynamizmu proza, język, który ani trochę się nie zestarzał i życiorys niczym gotowy scenariusz filmowy. Polecam! Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (KH)
Osiem. Radka Třeštíková
Główną bohaterkę i ofiarę nieudanej próby zabójstwa poznajemy nieprzytomną w szpitalu. Wokół jej łóżka kręci się spora grupka osób, słyszymy ich myśli, z których wyłania się sieć relacji, jaką stworzyli. W jej centrum stoi Misza, kobieta, której nie sposób nie kochać. Kobieta, która zachłannie szuka miłości rodzinnej. Dlaczego więc ktoś próbował odebrać jej życie? Z każdym kolejnym rozdziałem książki poznajemy życie bohaterów, odwiedzający Miszę w szpitalu stają się bardziej konkretni i czytelni. W zasadzie każdy z nich miał powód, żeby usunąć Miszę ze swojego życia. Obok głównego wątku toczy się śledztwo, wydaje się, że odepchnięte na margines, jednak mimo rzadkiej obecności w fabule rzuca nowe spojrzenie na sprawę próby morderstwa.
Zaletą książki jest to, że nie męczy czytelnika, raczej zachęca do ważenia, kogo powód faktycznie pchnął ku zbrodni. Łatwo wchodzi się w świat bohaterów, rozumie ich emocje i postępowanie. Lekkie pióro i ciekawe postacie czynią z „Osiem” przyjemną lekturą skłaniającą do refleksji na temat związków, miłości, pragnień, oczekiwań. Początkowa próba zabójstwa jest w zasadzie zagadką do rozwiązania, ale ciekawsze wydają się te wszystkie napięcia, narastające między bohaterami, wśród których z uśmiechem i gracją fruwa Misza.
Mając to na uwadze, trzeba podkreślić, że „Osiem” nie jest typowym kryminałem, a przynajmniej nie takim, do jakiego przyzwyczaili nas topowi autorzy tego gatunku. Autorka skupia się na banałach życia codziennego, na elementach społecznych, relacjach i uczuciach i na tej bazie konstruuje motyw. Tym samym Radka Třeštíková wpisuje się w nurt kryminału społeczno-obyczajowego, reprezentowanego na przykład przez książki Ivy Procházkovéj. Czy to typowy czeski pomysł na współczesny kryminał? Poczekam, co nam zaproponują wydawnictwa i tłumacze, a tymczasem zachęcam do sprawdzenia swojej intuicji w sprawach damsko-męskich. Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (JJ)
Legenda o Sally Jones. Jakob Wegelius
Pewnego dnia w afrykańskiej dżungli przychodzi na świat mała gorylica. Wraz z narodzinami zostało jej przepowiedziane, że nie będzie miała łatwego i przyjemnego życia. W przyszłości przytrafi jej się wiele nieszczęść. Przepowiednia zaczyna się spełniać niedługo po narodzinach. Gorylica zostaje schwytana przez kłusowników i sprzedana, podróżując w przebraniu dziecka otrzymuje imię i nazwisko; Sally Jones , od teraz tak nazywać będą ją ludzie. Małpka trafia do bogatej damy z Hamburga, która szkoli ją jak opróżniać sejfy i przygotowuje do roli złodzieja. Podczas któregoś włamania Sally Jones wpada w ręce policji i….. To dopiero początek niesamowitych i niezwykle barwnych przygód a zarazem ciężkiego życia gorylicy. Sally Jones dostaje się w ręce ciemiężców, łotrów i zdradliwych ludzi ale w każdym towarzystwie stara się upatrywać nadziei i przyjmować swój los z pokorą i cierpliwością aby w końcu zdobyć wielką przyjaźń i miłość. Piękne ilustracje są dopełnieniem tej niesamowitej opowieści. Książka otrzymała w 2009 roku największe wyróżnienie dla szwedzkiej książki dziecięcej i młodzieżowej – Nagrodę Augusta. Książka dla czytelników w każdym wieku. Polecamy! Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (AJ)
