Nic osobistego. Sprawa Janusza Walusia. Cezary Łazarewicz
Wydawało mi się, że o sprawie Janusza Walusia wiem tyle, ile potrzeba. 10 kwietnia 1993 roku przed własnym domem na przedmieściach Johannesburga ginie Chris Hani, owiany legendą przywódca Południowoafrykańskiej Partii Komunistycznej, nieprzebierający w środkach bojownik na rzecz zniesienia apartheidu, pierwszy po Nelsonie Mandeli. Sprawcą zabójstwa jest właśnie Janusz Waluś, czyli rodak z Podhala, który w latach osiemdziesiątych wyemigrował do RPA. Wyrok za zamordowanie czarnoskórego polityka odsiaduje w centralnym więzieniu w Pretorii i póki co żadna z podejmowanych prób uzyskania zwolnienia warunkowego nie przyniosła oczekiwanych rezultatów. Szczególnie aktywni na tym polu są kibice piłkarscy niektórych klubów. Tak więc do książki podchodziłam z umiarkowanym zainteresowaniem. Ale Cezary Łazarewicz to jest znak jakości. I mam nadzieję, że nikogo nie urazi to sformułowanie, ale inaczej nie potrafię nazwać jego metody: grzebie jak przysłowiowa kura pazurem w sprawach, w których wydaje się, że wszystko jest jasne i wyłuskać z nich temat na dobry reportaż, jest po prostu niemożliwe. Tak było między innymi z procesem Rity Gorgonowej, którym zajął się w „Koronkowej robocie”, podobnie jest i w tym przypadku. Reporter odwiedził wszystkie miejsca, które było trzeba; przepytał i porozmawiał chyba z każdym, kto w jakimkolwiek czasie zetknął się z rodziną sprawcy bądź ofiary; przeczytał dostępne materiały, przedstawił sytuację Republiki Południowej Afryki, spotkał się z przeciwnikami Chrisa Haniego w Afryce, działaczami na rzecz uwolnienia Walusia w Polsce; wiele godzin spędził w Pretorii na rozmowach z głównym bohaterem. Wszystkie informacje podane są prosto i klarownie, z zachowaniem punktów widzenia kolejnych rozmówców, zgodnie z nadrzędną ideą: dziennikarz nie ocenia, jego zadaniem jest przedstawić i próbować zrozumieć coś, co wydaje się irracjonalne. Efekt? Fascynujący reportaż, który od pierwszych stron czyta się z niesłabnącym zainteresowaniem, pozwala na wyrobienie własnego zdania. I co najbardziej zaskakujące: czytamy o egzotycznym dla nas miejscu, a tak naprawdę o Polsce. Jak zwykle. Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (KH)
Nikt Ci nie uwierzy. Magda Knedler
„Nikt Ci nie uwierzy” Magdaleny Knedler opowiada tragiczną, opartą na faktach, historię szesnastoletniej Dörte oraz jej niespełna trzynastoletniej kuzynki Ursel, które, jak dowiadujemy się już na początku powieści, padają ofiarami morderstwa. Strona po stronie zagłębiamy się w mroczny świat głównych bohaterek oraz ich problemów, których źródłem jest Peter Grupen, ojczym Ursel. Ten niepozorny mężczyzna, który potrafił rozkochać w sobie napotkane kobiety – okazał się potworem w ludzkiej skórze – żerującym na niewinności i strachu dziewczynek. Wydarzenia mają miejsce w powojennych Niemczech na początkach ubiegłego wieku. Akcja częściowo rozgrywa się w Lähn (dzisiejszy Wleń) i jest zgrabnie połączona z fikcją literacką stworzoną na potrzeby kreowania fabuły. Pierwszoosobowa narracja, prowadzona naprzemiennie przez Dörte oraz Ursel, ukazuje nam krok po kroku jak traciły swoje poczucie bezpieczeństwa, w jaki sposób osaczał i w jaką pułapkę prowadził je Grupen. Chociaż monologi dziewczynek stanowiły fikcję, to w dużej mierze, dzięki dokumentom sądowym pochodzącym z przesłuchań oraz wycinkom prasowym, które pojawiają się w postaci przerywników pomiędzy rozdziałami, czytelnik nieustannie ma świadomość, że historie, o których czyta, faktycznie miały miejsce. Książka wciska głęboko w fotel, wzbudza złość, bezradność oraz poczucie głębokiej niesprawiedliwości. Wszystkie te elementy sprawiają, że nie byłam w stanie przeczytać powieści w jeden wieczór. „Z ręką na sercu” mogę powiedzieć, że dawno żadna książka nie wzbudziła we mnie takich silnych emocji. Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (AS)
Tato, ta ci się udała - Zdeněk Svěrák
Jest to historia pewnej rodziny, którą tworzą tata, mama i dwójka dzieci Petrzik i Petruszka. Tata Szima jest architektem. Codziennie rano niechętnie wstaje z łóżka, goli się i biegnie na autobus, aby zdążyć do pracy. Gdy wraca do domu siada do kolacji i wypytuje dzieci, jak minął im dzień. I tak upływał tacie Szimie dzień za dniem, aż do chwili gdy mama oznajmiła… „Nie gniewaj się tato, ale ja też chodzę do pracy, a oprócz tego piorę, prasuję, szyję, gotuję, zmywam naczynia, ścieram kurze, odkurzam dywany, odprowadzam Petrzika do przedszkola, robię zakupy i chodzę na wywiadówki […] i tak sobie myślę, że mógłbyś przejąć ode mnie chociaż opowiadanie bajek na dobranoc, co ty na to? Tata bez namysłu się zgodził. Jeszcze tego samego dnia próbował opowiadać swoim dzieciom bajki, ale okazało się, że rodzeństwo wszystkie historie wymienione przez tatę już znają. Petrzik i Petruszka chciały, aby tata opowiadał bajki tak jak mama „z głowy”. I tu pojawił się problem. Tata dzieci na początku w ogóle nie potrafił się do tego zabrać. Nie rozumiał dlaczego nie potrafi wymyślić jakiejś historii. Nie mógł spać, bo wciąż próbował ułożyć dobrą bajkę. Wkrótce udało mu się za sprawą pewnego zbiegu okoliczności, odnaleźć powód własnego braku kreatywności w tym temacie. Winą obarczył swoje pochodzenie. Nie urodził się tak jak mama w bajkowej krainie tylko w brzydkim pozbawionym kolorów mieście. Tata wyrusza do Czeskiego Raju aby odnaleźć odpowiedzi na swoje pytania. Kogo spotkał tata Szima oraz co musiał odnaleźć żeby nauczyć się opowiadać bajki? Czy tata będzie w stanie wymyślić tak dobrą bajkę, jak te które opowiada mama? Przekonajcie się sami. Książka została wydana w serii Mistrzowie Światowej Ilustracji przez wydawnictwo Dwie Siostry i jest odpowiedzią na pytanie: czym są bajki? Jaką ważną rolę pełnią w życiu dzieci i jak ważne jest opowiadanie ich najmłodszym. Gorąco polecamy! Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (AJ)
