Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury. Marian Buchowski
12.X.1971 r. w Dziennikach zanotował: „Wieczór. Siedzę w pokoiku na szczycie wieży hangaru dla szybowców, na szczycie góry Szybownik. 561 m nad poziomem morza. Cicho.” Po północy kreśli słowa, które jego wielbiciele znają w nieco zmienionej wersji: „Dzisiaj są moje urodziny/ Które obchodzę bez rodziny/ Daleko, wysoko, wśród manowców/ W pokoiku na wieży hangaru dla szybowców.”
Choć nieodparcie kojarzony z Bieszczadami, to w rzeczywistości był tam podobno tylko raz. Podobnie w Jeleniej Górze i okolicach. Przyjechał do Jeżowa Sudeckiego, aby spotkać się z reżyserem Witoldem Leszczyńskim i uzgodnić szczegóły scenariusza „Siekierezady”. Przy okazji zagrał epizod w „Rewizji osobistej”, w scenie kręconej na Górze Szybowcowej. Pretekstem do przypomnienia jeleniogórskiego epizodu Edwarda Stachury jest biografia pisarza pióra Mariana Buchowskiego. Autor znał i podziwiał poetę i swojej fascynacji pozostał wierny. Dotarł do kręgu rodzinnego i przyjaciół, nieznanych faktów i dokumentów. Książka jest też próbą analizy fenomenu stachuromanii i odpowiedzi na pytanie, czy twórczość Steda przetrwała upływ czasu. I jeszcze fragmenty: „Po obiedzie zabrałem się wozem do Jeleniej. Chodziłem po mieście. (…). Napisałem wiersz W jeleniogórskiej kawiarni >Kasztelanka>/Stoi przede mną herbaty szklanka. (…). A te dwie w kawiarni, którym pomagałem rozwiązać krzyżówkę. Sam wdzięk.” Ciekawe, czy panie wiedziały kim był ten tajemniczy mężczyzna? Edward Stachura urodził się 18 sierpnia 1937 roku. (KH)
Zapraszamy do lektury książek: Marian Buchowski „Buty Ikara. Biografia Edwarda Stachury” oraz Edward Stachura „Dzienniki. Zeszyty podróżne” 1 i 2. Dostępne w zbiorach Książnicy Karkonoskiej.
Lotnictwo Kotliny Jeleniogórskiej. Tom I. Tadeusz Kaczmarek, Stanisław Błasiak
Bogata w tradycje lotnicze Kotlina Jeleniogórska wreszcie doczekała się monografii, która zawiera olbrzymi materiał historyczny i ilustracyjny a także informacje ulotne, dotyczące ważnych dla lotnictwa osób i wydarzeń.
Nie bez przyczyny przypominamy o tym wydawnictwie w sierpniu. Otóż 19 sierpnia 1785 roku nad Jelenią Górą po raz pierwszy wzbił się w powietrze balon i od tego faktu autorzy zaczynają swoją opowieść. Tadeusz Kaczmarek i Stanisław Błasiak są związani ze Szkołą Szybowcową w Jeżowie Sudeckim, dlatego publikacja zawiera szereg szczegółowych informacji, znanych jedynie osobom znającym środowisko związane z Szybowiskiem, przechowujących pamięć i detale o unikalnym znaczeniu.
Szczegółowe kalendarium obejmujące lata 1908 – 2014 obejmuje liczne rekordy, osiągnięcia, informacje o rosnącej z kolejnymi latami długości lotów, prezentuje nowinki techniczne i efekty pracy zakładu szybownictwa i modelarni. Lotnictwo w Kotlinie Jeleniogórskiej rozwijało się prężnie od lat 20-tych XX wieku, dzięki produkcji w Segel-Flugzeugbau nastąpił gwałtowny rozwój światowego szybownictwa. Po 1945 Polacy kontynuowali tradycje szybownicze i lotnicze, Szybowisko tętniło życiem z mała przerwą o okresie „błędów i wypaczeń”. Z możliwości jakie daje góra oraz noszenia nad kotlina skorzystało wielu sławnych lotników: Jerzy Makula, Marcin Jaxa-Rożen, Pelagia Majewska… Członkowie Aeroklubu, lotnicy, szybownicy, modelarze, spadochroniarze nieustannie odnosili kolejne sukcesy, bili rekordy, zdobywali medale, diamenty, odznaki. Organizowano zawody, zloty, rajdy, szkolenia, pokazy. Monografia porządkuje te fakty chronologicznie i zaskakuje bogactwem faktów oraz ciekawostek – np. o hodowli świń, która zajmował się Aeroklub Jeleniogórski.
Oprócz kalendarium publikacja zawiera wykazy imienne osób związanych z AJ, Szkołą Szybownictwa, modelarniami: prezesi, członkowie zarządów, piloci, instruktorzy, uczniowie, członkowie sekcji i Kubów, listy odznaczonych, listy mistrzów oraz rekordy przewyższeń. Pierwszy tom wieńczą lotnicze biografie w układzie alfabetycznym.
Rzetelne i niezwykłe wydawnictwo, które dokumentuje bogatą historię jeleniogórskiego lotnictwa. W planach jest kolejny tom, tak zapowiedzieli autorzy.
Co jeszcze wydarzyło się w kolejnych sierpniach:
21 sierpnia 1932 roku Lola Schroter z Chemnitz wykonała pierwszy skok ze spadochronem w Karkonoszach;
3-4 sierpnia 1933roku Kurt Schmidt na szybowcu Grunau Baby ustanowił rekord świata w długości lotu (36 g i 36 min.)
1 sierpnia 1945 roku przybywa do Grunowa pierwsza grupa młodzieży i instruktorów, zaczynając polski rozdział lotnictwa w Kotlinie Jeleniogórskiej.
Polecamy wszystkim miłośnikom lotnictwa oraz historii regionalnej. Wydawnictwo zawiera wyjątkowo ciekawy materiał ilustracyjny (liczne zdjęcia i dokumenty). Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (JJ)
Cudowne Samoloty. Historia lotnictwa, a w środku pięć modeli latających. Gaby Goldsack
Interesujący tekst i niezwykłe ilustracje ukazują najważniejsze etapy rozwoju lotnictwa. Przedstawiają pionierów aeronautyki oraz coraz doskonalsze technicznie maszyny, dzięki którym ludzie latają wyżej, dalej i szybciej. Ten wyścig nie ma końca, podobnie jak ludzkie marzenia o podboju przestrzeni powietrznej. Znakomitym dodatkiem do książki są latające modele pięciu słynnych samolotów, od stareńkiego jednopłata Blériota po współczesny rakietoplan Bell X-1. Gdy złożysz je samodzielnie i sprawdzisz, jak latają, z pewnością zrozumiesz, co czuli legendarni zdobywcy nieba. Książka dostępna w zbiorach Książnicy Karkonoskiej. (AJ)
„Pod Mocnym Aniołem” Jerzy Pilch. Czyta: Andrzej Grabowski
To najgłośniejsza powieść Jerzego Pilcha, uhonorowana Nagrodą Literacką NIKE 2001. Przewrotne puenty i ironiczne stylizacje, a także wpleciony w całość wyrafinowany humor, skutecznie maskują ponurą opowieść o ludzkim upadku i miłości, która łudzi nadzieją. Główny bohater, Juruś, to ceniony powieściopisarz, którego życie erotyczne stanowi osnowę miejskiej legendy. Poznajemy go w murach szpitala na oddziale deliryków. Trafia tu regularnie od lat. Kiedy już wymęczony alkoholizmem organizm odmawia posłuszeństwa, lekarze z oddziału detoksykacyjnego stawiają go na nogi. Jego i wielu innych, których poznajemy na kolejnych stronach książki, a którzy podobnie jak Juruś, chwilę później znów rzucają się w objęcia nałogu i kursują między barem Pod Mocnym Aniołem i sklepami monopolowymi. Jednak Juruś znajduje w życiu motywację, by podnieść się z kolan, odbić od samego dna. Czy okaże się on na tyle skuteczna by wytrwał w niepiciu? I na ile główny bohater podobny jest do autora książki? Ile ma z nim wspólnego? Osobliwego charakteru tej książce nadaje sam czytający Andrzej Grabowski, który wydobywa jeszcze większą głębię pisarskiego kunsztu Jerzego Pilcha sięgającego po barokową frazę pełną ozdobników i ironicznych wtrętów, a momentami stylizuje swą opowieść na język biblijny i raz po raz urządza sobie wycieczki w stronę klasyków literatury pijackiej.
