Franczyza - system sprzedaży polegający na tym, że franczyzodawca (tak jakby spółka-matka) udostępnia głównie swoje logo i kolorystykę (ale także inne elememty jak. np. know-how, sieć dostawców itp.) franczyzobiorcy (tak jakby spółka-córka).
Np. w Polsce w systemie franczyzowym działa ok. 95 % restauracji McDonald's. Czyli praktycznie za prawie każdą restauracją stoi inna spółka (mają jeden wspólny franczyzowy szyld).
I to właśnie Cystersi są uważani za pierwszych "nieświadomych" twórców-użytkowników idei franczyzy w Polsce.
Cystersi i pieniądze
W kraju Cystersi w Polsce zaczęli działać już w XII wieku i szybko stali się najprężniej rozwijającą się organizacją kościelną. Działali właśnie w modelu podobnym do obecnej franczyzy.
Cechowała ich wyjątkowa gospodarność, a pieniądze i zorganizowanie umożliwiały im ekspansję. Można powiedzieć, że to za murami ich klasztorów zrodził się w XIV wieku w Polsce duch kapitalizmu.
W Krzeszowie wystartowali od 12 osób
W XIII wieku opactwo w Krzeszowie przeszło powoli w zarządzanie przez Cystersów (wcześniej byli tu Benedyktyni).
Zaczęło się od 12 zakonników cysterskich sprowadzonych tu z Henrykowa.
Złoty okres opactwa w Krzeszowie nastąpił w XVI i XVII wieku. Była nawet koncepcja stworzenia z Krzeszowa polskiej Jerozolimy!
Wówczas to w Krzeszowie powstała najstarsza droga krzyżowa na Śląsku - Kalwaria Krzeszowska (do dziś bardzo znana).
Krzeszów potęgą był
Za panowania Cystersów Krzeszów rozrósł się do imponujących 300 km kw.! Dla porównania ówczesnej potęgi Krzeszowa - dziś cała gmina Kamienna Góra ma 150 km kw.
Powolny spadek zaczął się w XVIII od nałożenia na Cystersów w Krzeszowie ok. 80 % podatku! Majątek był stopniowo rozdrabniany np. biblioteka klasztorna (13 tys. książek) trafiła do Wrocławia. Albo np. miedziany dach kościołów wywieziono i zastąpiono glinianym.
100 lat temu do Krzeszowa wrócili Benedyktyni, którzy przez kilkanaście lat (do wojny) odbudowali co nieco. Po wojnie klasztor przekazano we władanie benedyktynkom ze Lwowa. Cystersi wrócili do Krzeszowa w 1970 r. jednak zdziałali już niewiele, a dodatkowo w 2006 r. opuścili te regiony (przenieśli się do Wąchocka).
Obecnie kompleks jest sakralnym i turystycznym sercem Dolnego Śląska. Rocznie odwiedzany jest przez 120 tys. turystów i pielgrzymów z Polski i zagranicy. Najbliższe większe spotkanie odbędzie się 11 maja - będzie to motocyklowa pielgrzymka do Krzeszowa.
