Więzadło krzyżowe, jest jednym z elementów stabilizujących staw kolanowy. Po jego uszkodzeniu dochodzi do tzw. Niestabilności przedniej. Chory ma uczucie „ uciekania” kolana, niepewności przy zmianie kierunku ruchu, próbie biegania.
Jak dochodzi do uszkodzenia?
Przy przewlekłych niestabilnościach z powodu nadmiernego ruchu w stawie dochodzić może do przeciążenia i w następstwie uszkodzenia innych struktur wewnątrz stawowych (łąkotki, chrząstki stawowej). Dlatego nieleczone uszkodzenie więzadła krzyżowego przedniego jest zagrożeniem dla zdrowia pacjentów.
Jak rozpoznaje się uszkodzenie?
Uszkodzenie rozpoznaje ortopeda na podstawie wywiadu zebranego od pacjenta oraz badania fizykalnego (specjalne testy). Pomocne może być też wykonanie badania USG lub Rezonansu Magnetycznego stawu kolanowego. W przypadku stwierdzenia przerwania więzadła konieczne jest wykonanie artroskopii stawu kolanowego. Artroskopia pozwala nam ocenić nie tylko stopień uszkodzenia samego więzadła lecz również innych struktur wewnątrz stawowych (izolowanie uszkodzenia więzadła są najrzadsze).Równoczesna ocena chrząstki stawowej determinuje późniejszy wybór metody rekonstrukcji.
Jak leczyć takie uszkodzenia?
Jak wspomniałem, takie uszkodzenia leczy się operacyjnie przez artroskopie. W niektórych przypadkach zapewnienie stabilizacji dynamicznej po przez ćwiczenia wzmacniające mięśnie uda pozwala zniwelować niestabilność przednią w stopniu wystarczającym do prowadzenia normalnego, oszczędnego trybu życia. Niestety nie jest to jednak wystarczające w przypadku osób młodych lub prowadzących aktywny tryb życia. Dla tych pacjentów poddanie się leczeniu operacyjnemu jest jedynym wyjściem.
Co się dzieje w trakcie operacji ? I jaką metodą się ją wykonuje ?
Uszkodzone więzadło krzyżowe przednie odtwarza się metodą rekonstrukcji z użyciem innych elementów ścięgnistych pobranych od pacjenta w trakcie zbiegu. Wybór przeszczepu zależy od wielu czynników ( między innymi od wspomnianego wyżej stanu chrząstki stawowej). Najczęściej używamy dwóch rodzajów „materiału”, więzadła właściwego rzepki lub ścięgna mięśnia pół ścięgnistego/pół błoniastego. Po pobraniu przeszczepu umiejscawiamy go na miejscu uszkodzenia więzadła w specjalnie wywierconych w tym celu kanałach w kości udowej i piszczelowej. Przeszczep stabilizujemy przy pomocy tytanowych śrub lub ( w bardziej zaawansowanych metodach) śrub bio-wchłanialnych czy specjalnych stabilizatorów (endobutton, retro-screw, cross-pin). Najnowsza metodą jest „double-bundle” polegająca na użyciu nie jednego a dwóch przeszczepów, która według autorów zapewnia bardziej anatomiczna stabilizację.
Co należy robić po zabiegu ?
Bez względu na wybór metody zabieg operacyjny wykonywany jest technika artroskopową. Niezależnie od jej wykonania, niezbędna jest rehabilitacja pooperacyjna , która jest integralna częscią leczenia pacjenta. Wczesna rehabilitacja pooperacyjna pozwala na szybki powrót do „formy” i jest zazwyczaj rozpoczynana dzień po zabiegu, nazywamy ją „Rehabilitacją Agresywną”, wpływa ona na skrócenie czasu powrotu do sprawności pacjenta. W pierwszym okresie pacjent zaczyna chodzić przy pomocy kul łokciowych z częściowym obciążaniem operowanej kończyny i pod kontrolą rehabilitanta uczy się odpowiedniego napinania izometrycznego mięśni uda a także odbywa ćwiczenia na szynie CPM (ciągły ruch bierny).
Czy kontrola po zabiegu jest ważna?
Jak najbardziej, po wyjściu ze szpitala pacjent pozostaje pod stałą kontrolą ortopedy przez okres 3 miesięcy, kontynuuje ćwiczenia według pokazanego schematu , także ćwiczenia tzw. Propriocepcji ( czucia głębokiego), która ma fundamentalne znaczenie dla przebiegu usprawniania kolana. Szczególną uwagę zwracamy na czas między 6 a 10 tygodniem od operacji. Wtedy dochodzi do wtórnego przebudowania się przeszczepu i przez ten czas jest on biologicznie i mechanicznie najsłabszy. Po 10 tygodniu przyspieszamy rehabilitację ambulatoryjną, pozwalamy na włączenie dodatkowych ćwiczeń (zawsze pod kontrolą rehabilitanta) i zwiększamy odstępy między kontrolami u ortopedy.
Kiedy odzyskuje się pełną sprawność ?
Pełen powrót do sprawności to około 6 miesięcy zaś ostatecznej oceny stabilności przeszczepu i jego funkcji dokonujemy po około roku od operacji. Odpowiednia rehabilitacja i pozostawanie pod kontrolą ortopedy są tak asmo ważne dla uzyskania dobrego wyniku jak przeprowadzenie zabiegu operacyjnego. Stabilizacja pooperacyjna ortezą nie jest konieczna, aczkolwiek stosowana przez niektóre ośrodki. Reasumując rekonstrukcja uszkodzonego więzadła krzyżowego przedniego jest procedura skomplikowaną, wymagającą zarówno sprawności od operatora, wiedzy od rehabilitanta jak również rozwagi i zaangażowania ze strony pacjenta. Tylko ona pozwala jednak na powrót do sprawności stawu kolanowego bez kompromisów.
Lek. Med. Wojciech Patkowski specjalista ortopedii i traumatologii narządów ruchu
Aby umówić się na wizytę wystarczy zadzwonić pod numer telefonu:
+48 75 64 52 000; +48 513 059 680
KCM Clinic SA
ul. Bankowa 5-7
58-500 Jelenia Góra
pon.-pt.: 7:30- 21:00
soboty: 8:00- 18:00
Chętnie odpowiemy na Państwa pytania, nasz email: rejestracja@kcmclinic.pl
