Sytuacja z dzierżawą schroniska Orle i zmianą gospodarza schroniska Samotnia pokazuje zmiany w zarządzaniu obiektami w górach. Czy na lepsze?
4500 zł co tydzień
Nadleśnictwo Szklarska Poręba nie przedłużyło umowy dzierżawy dla dotychczasowego gospodarza Orle, Stanisława Kornafela, który teraz musi ponosić opłaty za korzystanie z obiektu, czyli 4500 zł tygodniowo. Liczy on jednak na polubowne rozwiązanie sprawy i kontynuację współpracy na kolejne lata.
Co do dalszych decyzji dotyczących schroniska Orle, Lasy Państwowe jeszcze nie podjęły ostatecznej decyzji. Mogą ogłosić przetarg na nowego dzierżawcę lub przedłużyć umowę obecnemu gospodarzowi. Ważne jest, aby umowa była wieloletnia i zawierała zapisy dotyczące istotnych inwestycji, takich jak oczyszczanie ścieków, modernizacja ogrzewania czy dostosowanie budynku do potrzeb osób niepełnosprawnych.
Zaczęło się od huty
Kamienny budynek schroniska, znany jako Leśniczówka, stanowi dzisiaj pozostałość po dawnej osadzie powstałej przy hucie szkła. Historia tego miejsca sięga roku 1754, gdy rodzina Preusslerów założyła tutaj hutę szkła Carlsthal oraz niewielką osadę dla pracowników.
Huta działała przez blisko półtora wieku, zatrudniając w swoich najlepszych czasach niemal 100 osób. Jednakże w 1890 roku, z powodu ekonomicznych wyzwań oraz kosztów transportu gotowych wyrobów, zakład został zamknięty. Z tej dawnej osady niewiele pozostało.
Po zamknięciu huty, kamienny budynek służył jako leśniczówka, a następnie jako miejsce stacjonowania niemieckich oddziałów ochrony pogranicza. Po II wojnie światowej budynek był wykorzystywany przez Strażnicę Wojsk Ochrony Pogranicza Orle.
Było 10 hutników-dmuchaczy
Z historii obiektu wiadomo, że w głównym budynku huty znajdował się piec topniczy, gdzie pracowało 10 hutników-dmuchaczy. Każdy mistrz szklarski miał swoje stanowisko, gdzie formował płynną masę szklaną do pożądanego kształtu. Huta Carlsthal słynęła z produkcji różnorodnych rodzajów szkła, od białego po barwione, filigranowe czy awenturynowe, które były potem zdobione w warsztatach rzemieślniczych w okolicach Szklarskiej Poręby.
Szpital dla żołnierzy
W latach 1935-1938 przy Drodze Izerskiej wybudowano dwa budynki służące niemieckiej straży granicznej i celnej o nazwach "Breslau" i "Glogau". Po aneksji Czechosłowacji w 1938 roku jeden budynek zajmował Grenzschutz, a drugi pracownicy leśni. Od roku 1940 pełniły funkcję domu wypoczynkowego i szpitalnego oddziału rehabilitacyjnego dla żołnierzy Wehrmachtu. Po wojnie Armia Czerwona zajęła obiekty, a następnie przekazano je Polsce. Stacjonowała tam jednostka Wojsk Ochrony Pogranicza do roku 1990, a późniejsza Straż Graniczna opuściła je w 1992 roku.
Obecnie zostały fundamenty
Dziś pozostały jedynie fundamenty dawnej huty, jednak w okolicy można jeszcze znaleźć pozostałości po jej wytworach w potoku przepływającym przez osadę Kamionek oraz nawet w rzece Izera, do której potok wpada. Czasem w lesie można natrafić na fragmenty potłuczonych donic szklarskich. Działalność hutniczą w tym miejscu upamiętnia drewniana figura hutnika-dmuchacza oraz dwa ocalałe z czasów działalności huty budynki.
Kontrastuje w Izerach
Obecnie schronisko Orle obejmuje wspomniany budynek oraz dwie przedwojenne strażnice, wybudowane w stylu sudeckim jeszcze przez Niemców. Kamienny, pięknie zdobiony budynek wspaniale kontrastuje ze swoją surowością na tle okolicznej zieleni.
Na terenie schroniska znajduje się pomnik w postaci bryły kwarcu, postawiony z okazji 250-lecia huty. Znajduje się tu również astrościeżka, utworzona w ramach Izerskiego Parku Ciemnego Nieba, na której znajduje się model Układu Słonecznego. Najciekawszym elementem jest umiejscowienie Słońca najbliżej schroniska Orle. Kolejne planety zostały tak ułożone, aby odzwierciedlać skalę ich odległości od Słońca.
Przystanek dla turystów
Spośród trzech budynków należących niegdyś do fabryki szkła, zachowały się dwa, w których znajdują się pokoje gościnne oraz kuchnia z salą jadalną. Przy bufecie znajduje się niewielka wystawa przedmiotów sprzed 1945 roku. Schronisko pełni funkcję przystanku na trasach wycieczek pieszych, rowerowych i narciarstwa biegowego przez cały rok. Okolica jest doskonała dla miłośników sportów zimowych, a także oferuje liczne trasy rowerowe i piesze.
Sala konferencyjna może pomieścić do 50 osób, co czyni schronisko atrakcyjnym miejscem także dla wydarzeń biznesowych i kulturalnych. Orle jest główną kwaterą Towarzystwa Izerskiego i centrum wielu atrakcyjnych wydarzeń odbywających się w regionie.
