Moja mama zmarła 10 lat temu. Rodzice byli właścicielami mieszkania. Ojciec po śmierci mamy spisał testament u notariusza, mówiący o przekazaniu części spadkowej mieszkania mnie. Obecnie chciałbym doprowadzić kwestie spadkową do końca. Zależy mi na tym, gdyż mam 9 rodzeństwa. Co powinnam zrobić żeby mieszkanie jednak zostało przekazane właśnie mojej osobie? Jakiego rodzaju są to procedury? – Grażyna
Z opisanej przez Panią sytuacji wynika, że dopóki żyje Pani ojciec, możliwy jest tylko podział tej części mieszkania, która stanowiła własności Pani matki, a po jej śmierci weszła w skład spadku po niej. Przedmiotem testamentu Pani ojca, stanowiącego rozrządzenie jego majątkiem, ale dopiero na wypadek swojej śmierci jest jedynie ta część udziałów, która przypada jemu z tytułu współwłasności ustawowej małżeńskiej (1/2 całości) i najprawdopodobniej również ta część (1/8 całości) z tytułu dziedziczenia po swojej zmarłej żonie (a Pani matce). Stąd też dopiero w przypadku śmierci obojga Pani rodziców możliwe będzie rozstrzygnięcie kwestii własności całego mieszkania.
Procedury, o które Pani pyta w pierwszej kolejności należałoby wówczas rozpocząć od wszczęcia postępowania o stwierdzenie nabycia spadku, zarówno po Pani matce (o ile nie zostało jeszcze przeprowadzone), jak również po zmarłym ojcu. Tego rodzaju procedura toczy się przed sądem, w trybie nieprocesowym, na wniosek każdego, kto ma w tym interes. Podczas takiego postępowania, w przypadku stwierdzenia nabycia spadku na podstawie testamentu sąd spadku rozstrzygnie samodzielnie kwestię ważności testamentu. Z kolei w postanowieniu stwierdzającym nabycie spadku sąd wymieni wszystkich spadkobierców, którzy nabyli spadek oraz określi wysokość przypadających im udziałów.
Następnym krokiem powinno być przeprowadzenie działu spadku, które wbrew obiegowym opiniom nie zawsze musi się wiązać z postępowaniem sądowym. Dział spadku może bowiem nastąpić również na mocy umowy między wszystkimi spadkobiercami. Oczywiście jeżeli nie dojdzie między spadkobiercami do uzgodnienia wspólnego stanowiska, to w takiej sytuacji każdy ze spadkobierców może wystąpić do sądu z wnioskiem o dział spadku.
Skład i wartość spadku podlegającego podziałowi ustali sąd. Najkorzystniejszą sytuacją jest okoliczność, w której sąd będzie mógł wydać postanowienie działowe na podstawie zgodnego wniosku uczestników. W przeciwnym razie zastosowanie będą miały przepisy prawa cywilnego dotyczące zniesienia współwłasności. Przepisy te dopuszczają możliwość wyrównania wartości poszczególnych udziałów przez dopłaty pieniężne.
Stąd też, jeżeli określony składnik majątku spadkowego podlegający podziałowi, nie da się podzielić, to stosownie do okoliczności będzie on mógł być przyznany jednemu ze współwłaścicieli z obowiązkiem spłaty pozostałych. To właśnie na tej podstawie, w toku postępowania o dział spadku będzie Pani mogła dążyć do tego, aby przedmiotowe mieszkanie zostało przyznane Pani w całości, ze względu na zachowanie jego spójności oraz powołując się na inne okoliczności, które przemawiają za tym, aby sąd przyznał je właśnie Pani. W zamian zostanie Pani zobowiązana do spłaty pozostałych spadkobierców w takich częściach, jakie będą odpowiadały wartości ich udziałów w przedmiotowym mieszkaniu. Sąd oznaczy również termin i sposób uiszczenia tego rodzaju spłat, wysokość i termin zapłaty ewentualnych odsetek za zwłokę, a w razie potrzeby także sposób ich zabezpieczenia.
Mariusz Gierus – prawnik
www.gierus.pl
Pytania z dopiskiem „Prawnik radzi” prosimy wysyłać WYŁĄCZNIE na adres redakcji lub elektronicznie, na adres: prawnik@jelonka.com
Wszelkie materiały niniejszego cyklu, oparte są na listach czytelników i nie wyczerpują prawnej oceny przedstawionych w nich zagadnień. Ich zamieszczanie ma jedynie charakter informacyjny i nie może być traktowane jako porada prawna ani czyjekolwiek zobowiązanie do świadczenia jakichkolwiek usług pomocy prawnej. Mimo dokładanych najwyższych starań GIERUS Kancelaria Odszkodowawcza nie ponosi odpowiedzialności za żadne stwierdzenia zawarte w treści niniejszego cyklu, jak i nie gwarantuje dokładności, skuteczności czy przydatności jakichkolwiek informacji prawnych w nim zamieszczonych. W celu uzyskania pomocy prawnej odwiedzający niniejszy cykl powinni zasięgnąć indywidualnej i konkretnej porady prawnej.
