Ulica Bankowa w Jeleniej Górze to miejsce, które łączy w sobie bogatą historię i nowoczesne życie miejskie. Dawniej otoczona murami obronnymi, dziś jest jedną z najbardziej reprezentacyjnych ulic miasta.
Jej historia sięga połowy XIX wieku, kiedy to w miejscu dawnych murów miejskich i zasypanej fosy stworzono park miejski. Ulica, znana wówczas jako Promenada, stała się miejscem spotkań mieszkańców, zachwycając zadbanymi drzewami, klombami i alejkami spacerowymi.
Spacerując ulicą Bankową, można dostrzec, jak historia przenika się z nowoczesnością, a architektura budynków tworzy niepowtarzalny urok tego miejsca. Każdy z obiektów opowiada swoją własną historię, a całość tworzy mozaikę, która zachęca do odkrywania przeszłości Jeleniej Góry.
Kiedyś mury obronne, dziś ulica
Jelenia Góra, od swoich początków, była otoczona podwójnymi murami obronnymi, zewnętrzny mur przekształcony w suchą fosę, a wewnętrzny wzmacniany był 36 bastejami. Zachowały się jedynie fragmenty tych obwarowań, w tym Baszta Wojanowska oraz Baszta Zamkowa, które przypominają o historycznej potędze miasta. Ulica Bankowa na przełomie XIX i XX wieku stała się centrum życia towarzyskiego, gdzie mieściły się ekskluzywne lokale gastronomiczne, hotele i banki.
Kawiarnie, banki, złoto
Dziś ulica Bankowa tętni życiem, przyciągając mieszkańców i turystów różnorodnymi instytucjami, sklepami oraz restauracjami. Łączy się z innymi ważnymi ulicami, co czyni ją centralnym punktem w układzie komunikacyjnym miasta. Warto zwrócić uwagę na zabytkowe budynki, które stanowią nieodłączny element tego miejsca.
Dawna „Kawiarnia Wiedeńska” oraz „Dom Koncertowy” to przykłady obiektów, które miały znaczący wpływ na życie kulturalne miasta. Obecnie w budynku „Domu Koncertowego” mieści się Jeleniogórskie Centrum Kultury – Klub Kwadrat(ul. Bankowa 28/30),.
Inny interesujący obiekt to budynek, w którym dawniej mieścił się „Bank Rzeszy” (Bankowa 5/7), a obecnie znajduje się tam placówka medyczna.
Ulica Bankowa kryje również historię budynku hotelu (Bankowa 1), który przez lata zmieniał właścicieli i przeznaczenie, pełniąc różnorodne funkcje. zmieniał właścicieli i nazwy, by w latach 20-tych zmienić również przeznaczenie. Został przejęty przez władze miasta, które umieściły tutaj między innymi Urząd Opieki Społecznej i siedzibę policji kryminalnej z aresztem śledczym. Po wojnie pełnił podobne funkcje - był siedzibą Urzędu Bezpieczeństwa i Milicji Obywatelskiej. W latach 50. utworzono w nim przychodnię lekarską.
Znajdujący się przy ulicy Bankowej budynek Śląskiego Towarzystwa Bankowego, obecnie siedziba Sądu Rejonowego (Bankowa 18), przez niemal 90 lat służył bankowości, a w czasie II wojny światowej stał się miejscem, w którym gromadzono depozyty z różnych części Niemiec.
Legendami obrósł skarbiec, podobno jeden z największych na Dolnym Śląsku, podziemny, wybetonowany, o niezniszczalnych żelbetonowych ścianach. Opowieści o skarbach i bogactwach, które mogły się tam znajdować – m.in. podejrzenie, że to właśnie tam trafić miało nazistowskie „złoto z Wrocławia”, dodają ulicy tajemniczości.
W cieniu wojownika z Afryki
Z drugiej strony ulicy Szkolnej stoi kamienica, która do niedawna była siedzibą restauracji „Narożnik Murzyna” (Bankowa 12). Jej historia jest równie intrygująca, jak pozostałych budynków. Dlaczego akurat tam znalazł się Murzyn, którego zresztą ktoś uszkodził zabierając mu ramię i włócznię? Nie wiadomo.
W każdym razie do 1885 roku czarny wojownik był symbolem znajdującej się tam restauracji Mohrenecke. Lokal zlikwidowano, a w jego miejscu powstała redakcja dziennika General Anzeiger fuer das Riesengebirge (Wiadomości Karkonoskie – w wolnym tłumaczeniu). Figurka murzyńskiego wojownika, niegdyś będącego symbolem restauracji, dziś tylko przypominają o dawnych czasach.
Ulica Bankowa to także miejsce, gdzie mieści się Książnica Karkonoska. Jej początki datuje się na 1947 rok, kiedy to powstała Powiatowa Biblioteka Publiczna w Jeleniej Górze. Był to ważny krok w kierunku zapewnienia mieszkańcom dostępu do literatury oraz informacji, a także wsparcia w procesie edukacji i kultury lokalnej.
Reforma administracyjna z 1975 roku przyniosła kolejne zmiany, kiedy Biblioteka przekształciła się w Wojewódzką Bibliotekę Publiczną, co poszerzyło jej zadania i funkcje, dostosowując je do nowej struktury administracyjnej. Jednak zmiany administracyjne z 1999 roku zlikwidowały województwo jeleniogórskie, a Wojewódzka Biblioteka Publiczna przekształciła się w Grodzką Bibliotekę Publiczną, co było kolejnym krokiem w ewolucji tej instytucji. Ostatecznie, 15 lipca 2008 roku, Grodzka Biblioteka Publiczna zmieniła swoją nazwę na Jeleniogórskie Centrum Informacji i Edukacji Regionalnej – Książnica Karkonoska.
