W Nadleśnictwie Ruszów, na terenie dawnej filii obozu Gross-Rosen, badacze poszukują pozostałości baraków i innych struktur, starając się zrekonstruować warunki życia więźniów oraz organizację obozu. Podobne działania prowadzili między Iłową a Czyżówkiem, gdzie odkryto relikty dużego obozu, będącego filią Gross-Rosen.
Badania i wykopaliska prowadzą naukowcy z Uniwerystetu Przyrodniczego we Wrocławiu i obejmują dwa główne cele. Jest to ocena materialnych dowodów dotyczących uwikłania nazistowskich obozów w produkcję wojenną oraz logistykę wojskową, a także odnalezienie zapomnianych grobów ofiar.
Realizowane we współpracy z Uniwersytetem Zachodnioczeskim w Pilźnie badania mają na celu nie tylko zrozumienie historycznych mechanizmów represji, ale także upamiętnienie ofiar i przyczynienie się do zachowania pamięci o nich.
Nazistowskie Niemcy i okupowana Europa w czasie wojny przekształciły się w krajobraz zinstytucjonalizowanego terroru. W tych miejscach pamięć historyczna, narracje i biografie ofiar przenikają się z materialnymi pozostałościami ich tragedii, w tym ze szczątkami ludzkimi.
Jak naziści to poukładali?
Badacze analizują artefakty, takie jak narzędzia, elementy wyposażenia wojskowego oraz pozostałości produkcji, aby zrozumieć, jak obozy były zintegrowane z nazistowskim systemem produkcji wojennej. Ocena funkcji wojennych i logistycznych obozów koncentracyjnych jest bowiem kolejnym istotnym elementem projektu.
Drugim, równorzędnym celem projektu jest odnalezienie i zbadanie zapomnianych grobów ofiar nazizmu.
Zespół badaczy wykorzystuje metody geofizyczne i techniki wykopaliskowe, aby zlokalizować miejsca pochówków.
W Borach Dolnośląskich prowadzone są poszukiwania grobów więźniów z obozów w Iłowej i Trzebieniu.
W Czechach, w powiecie tachowskim, badania koncentrują się na grobach więźniów, którzy zginęli podczas Marszów Śmierci na początku 1945 roku.
W zachodniej Polsce, w pobliżu wsi Lipna w powiecie żarskim, badacze odkryli zaś mogiły w których spoczywają jeńcy wojenni – żołnierze Armii Czerwonej przetrzymywani w latach II wojny światowej w obozie w Małej Lipnej.
Ważne badania
Projekt realizowany jest przez multidyscyplinarny zespół składający się z archeologów, antropologów biologicznych i historyków. Kierownikiem projektu z ramienia UPWr jest dr Paweł Konczewski, a w zespole badawczym uczestniczą m.in. prof. Barbara Kwiatkowska, prof. Jacek Szczurowski oraz Katarzyna Biernacka. Ze strony czeskiej projektem kieruje doc. dr hab. Pavel Vařeka.
Badania prowadzone przez UPWr mają kluczowe znaczenie dla zrozumienia mechanizmów nazistowskiego terroru oraz upamiętnienia ofiar. Odkrywanie materialnych dowodów i zapomnianych grobów pozwala na rekonstrukcję historii tych miejsc oraz przyczynia się do upamiętnienia ich tragicznej przeszłości.
