Klasztory cysterskie tworzone były bowiem w taki sposób, że mnisi z klasztoru „matczynego” tworzyli następne klasztory itd. Z czasem we Francji, jeszcze w XI wieku powstały klasztory La Ferte, Pontigny, Clairvaux i Marimond. Ideologiem i twórcą reguły zakonnej był św. Bernard z Clairvaux, doktor Kościoła (był też twórcą reguły zakonu templariuszy). Były one w okresie średniowiecza ośrodkami kultury, nauki i medycyny, toteż różni władcy zabiegali o ich tworzenie na swoich terenach.
W XII wieku, klasztory cysterskie zaczęły powstawać na terenie Niemiec: w Altenbergu, Altzallen, Chorin, Eldenie, Altenkamp, Eberbach, Graefenthal, Helfcie, Marienstein, Pforcie (dzisiaj dzielnica Namuburga nad Soławą w Saksonii-Anhalt) założony w 1132 roku. W XII wieku cystersi dotarli także do Polski. Ich pierwsze klasztory powstały w Brzeźnicy (dzisiaj Jędrzejów), Łękwie koło Wągrowca, Lądzie, Lubiążu, Kołbaczu, Sulejowie i Wąchocku.
Pierwszy klasztor na Śląsku powstał w Lubiążu w 1175 roku, dzięki księciu śląskiemu Bolesławowi I Wysokiemu, który to nad Odrę sprowadził mnichów z Pforty z Niemiec.
Można by zastanawiać się dlaczego właśnie z tamtego klasztoru sprowadził cystersów na Śląsk polski książę.
Trzeba cofnąć się w czasie i przypomnieć dzieje tej dzielnicy. Pamiętamy, że podziału Polski na dzielnice dokonał książę Polski Bolesław III Krzywousty w 1138 roku. Po jego śmierci ziemie te objęli jego synowie. Najstarszy, senior Władysław zgodnie z testamentem ojca dziedziczył Śląsk. Niestety niesnaski między nim i jego przyrodnimi braćmi doprowadziły do jego przymusowego wyjazdu w 1146 roku, do Niemiec. Dlatego Władysław został nazwany Wygnańcem. Książę wraz z żoną i dziećmi przebywał u jej rodziny. Księżna Agnieszka Babenberg, była córką margrabiego austriackiego Leopolda III Świętego, a od strony matki, wnuczką cesarza Henryka IV.
Wygnana rodzina seniora osiadła w Altenburgu, w gościnie u króla niemieckiego Konrada II. Książę Władysław nigdy już nie wrócił do ojcowizny i zmarł na wygnaniu w 1159 roku. Cały czas zabiegał o zwrócenie należnych mu ziem. Robił to też jego najstarszy syn Bolesław, który znalazł się w otoczeniu cesarza Fryderyka Barbarossy. Cesarz podjął nawet wyprawę zbrojną przeciwko uzurpatorowi księciu Bolesławowi Kędzierzawemu i doprowadził go do złożenia hołdu lennego w Kryszkowie w 1157 roku, ale dopiero po układach w 1163 roku synowie Władysława Wygnańca, Bolesław Wysoki, który stał się księciem śląskim i jego bracia Mieszko Plątonogi oraz Konrad Laskonogi (młodzi książęta musieli mieć jakąś wrodzoną chorobę nóg), powrócili na Śląsk.
Bolesław I Wysoki miał dwie żony. Pierwszą była Zwinisława księżniczka kijowska z rodu Rurykowiczów, córka Wsiewołoda II Olegowicza, z którą miał syna Jarosława i córkę Olgę. Poślubił ją jeszcze przed wygnaniem ojca. Drugą żoną była niemiecka hrabianka Krystyna, z którą miał siedmioro dzieci, w tym Henryka (późniejszy książę Henryk I Brodaty). To właśnie Boelsław I Wysoki, mieszkający wiele lat z ojcem i matką w Saksonii, sprowadził stamtąd cystersów, z Pforty do Lubiąża.
Za sprawą jego syna Henryka I Brodatego, powstał następnie klasztor w Henrykowie w 1222 roku, który założyli mnisi z Lubiąża. A jego prawnuk Bolko I Świdnicki ufundował w 1291 roku klasztor w Krzeszowie, który tworzyli mnisi z Henrykowa, a którego prepozyturą do 1810 roku był klasztor w Cieplicach. Dzisiaj jednym z elementów łączenia się Europy jest jej bogata historia i wspólne dzieje. Zaliczyć do tego należy powstawanie i funkcjonowanie m.in. klasztorów cysterskich.
W 1990 roku Rada Europy wyszła z inicjatywą utworzenia szlaku turystycznego łączącego klasztory cysterskie w Europie. W marcu tego roku udział w tym przedsięwzięciu zaproponowano Polsce, a już we wrześniu 1990 roku w klasztorze cysterskim w Mogile powołano przebieg szlaku na terenie naszego kraju. Nie można było jednak wyznaczyć jednego, liniowego, prostego szlaku od punktu "A" do punktu "Z", dlatego zaplanowano cztery pętle szlaku: małopolską, śląską, wielkopolską i pomorsko-kujawską. Po ogłoszeniu powołania szlaku, w latach 1993-2003, dzięki wielu inicjatywom w miejscowościach gdzie przebywali kiedyś cystersi, odbyło się wiele wydarzeń przypominających ten fakt.
We wrześniu 2003 roku w Peplinie, na zwołanej konferencji opracowano : "Koncepcję programową i promocyjną działania Szlaku Cystersów na terenie Polski”. Powołano także Radę Koordynacyjną szlaku, do której należy m.in. O. Bernard Grenz z klasztoru w Henrykowie, który obecnie opracowuje opis obrazu ołtarzowego z kościoła, św. Jana Chrzciciela w Jeleniej Górze-Cieplicach.
Zarys Szlaku Cystersów w Polsce wytyczono już w 1993 roku. Przyjęto wówczas polskie logo szlaku. Na szlaku cysterskim w naszym kraju znalazły się klasztory, kościoły i inne obiekty związane z cystersami. W województwie dolnośląskim znalazły się wtedy: Henryków, Kamieniec Ząbkowicki, Krzeszów, Lubiąż, Trzcińsko i Trzebnica.
W 2010 roku powołano południowo-zachodni szlak cystersów, który posiada własne logo. Szlak ten tworzą województwa dolnośląskie, opolskie, śląskie i małopolskie. Zwiększono ilość obiektów na szlaku. Na Dolnym Śląsku są to m.in.: Bardo, Kamieniec Ząbkowicki, Henryków, Krzeszów, Świdnica, Jelenia Góra-Cieplice, Męcinka, Słup, Lubiąż i Trzebnica.
Na szlaku moim zdaniem powinna znaleźć się też Śnieżka z kaplicą św. Wawrzyńca, bowiem kiedy w 1681 roku zakończono jej budowę, hrabia Krzysztof Leopold Schaffgotsch przekazał tą niewielką świątynię pod opiekę cystersom, a poświęcił ją opat z Krzeszowa Bernard Rosa. Obiekt był pod opieką cystersów do 1810 roku.
Polskie pętle Szlaku Cystersów są częścią wielkiego Szlaku Cysterskiego w Europie, który przebiega od Portugalii po Polskę.